Wat moet ik weten over auteursrecht?

Tekst, beeld of geluid van een bron hergebruiken

Copyright

Mag je alles wat je op internet vindt zomaar (her)gebruiken? Het antwoord daarop is vrij simpel: nee. Er bestaat auteursrecht en beeldrecht. Maar wees gerust. Binnen een school mag er meer dan daarbuiten. Dat geldt dan natuurlijk nog steeds alleen voor het materiaal dat legaal toegankelijk is, geleend werd of waarvoor betaald is. Illegaal downloaden bijvoorbeeld blijft strafbaar. 

Herschrijven

Je kunt informatie die je tegenkomt in je eigen woorden herschrijven. Dat is nog niet een-twee-drie gedaan – zie ook ‘Schrijven in je eigen woorden’ in de links bij Verder Leren.

Citeren

Citeren is het gebruiken van een (kort) stukje tekst van een website, uit een boek, krant of tijdschrift in je eigen werk. Citeren mag. Vermeld wel altijd de bron. Je zet het stukje tekst van de ander tussen ‘aanhalingstekens’ om duidelijk te maken dat het niet door jou is geschreven. Dat stukje heet het citaat. Het is ook netjes om de schrijver te vermelden en het jaar waarin de tekst geschreven werd.

Kopiëren voor een les

Wat vaak gebeurt en alleen binnen een school mag: een kopie van een aantal bladzijden maken om les mee te geven. Een heel boek kopiëren is niet toegestaan. Je mag dus ook niet wat je kopieert op een website zetten en delen.

Plagiaat

Heel veel van één bron overnemen heet overschrijven of plagiaat. Je schendt dan het auteursrecht. Je mag ook niet zomaar de ideeën van iemand anders overnemen, zoals de verhaallijn of de (hoofd)personen van een boek. 

ChatGPT en andere chatbots

Jouw teksten door een ander laten schrijven is niet toegestaan, of dat nu een persoon is of Kunstmatige Intelligentie, zoals ChatGPT van openai.org. Dit valt niet direct onder het auteursrecht, maar onder fraude (vervalsen, doen alsof). In het hoger onderwijs wordt je uitgesloten van tentamens of zelfs van je studie als je deze fraude pleegt.

DIT WEET JE NU  

over auteursrecht

• Voor school mag je eigenlijk best veel tekst en beeld met copyright hergebruiken. Maar weer niet openbaar op je website of op social media. 
• Vermeld altijd je bron(nen). 
• Een klein stukje tekst hergebruiken heet citeren. Teveel is plagiaat.
• Kunstmatige intelligentie gebruiken en doen alsof je het zelf hebt gemaakt is een vorm van fraude.