Privacyvriendelijk browsen en zoeken?
Het zit zo: bij het gebruik van je internet-browser wordt wat je doet op websites en hoe je dat allemaal doet opgeslagen via cookies. Tijdelijk, lang of voor altijd. Dat opslaan van gegevens is gedeeltelijk nodig voor een werking van een website. Een zoekmachine is ook een website.
Maar er wordt ook volop gebruik gemaakt van het bewaren van jouw gegevens voor andere doelen. Misbruik eigenlijk. Zoekmachine Google bewaart het liefst alles van wat je doet. Om van te leren wordt er vaak bijgezegd. Maar uiteindelijk wordt alle bijeengeharkte informatie vooral gebruikt voor persoonlijke advertenties en kennis van wat internetgebruikers het meeste doen.
Het bewaren van cookies kan je uitzetten. Of je kan de toegang van anderen dan de website zelf beperken. Wel verandert het soms de werking van de website als je echt alles uitzet, maar cookies beperken tot strikt noodzakelijk is vaak wel en prima keuze.
Bij chatbots moet je vooral goed oppassen dat je geen echt persoonlijke dingen vertelt in de chat. Lastig, want voor je het weet vraagt de chatbot ook de gekste dingen aan jou. Het lijkt het beste om dat maar gewoon te negeren.
1. Browsers en privacy
Je browser is de poort naar het web. Kies om je privacy online te beschermen een privacy-vriendelijke browser. Want dat Google als bedrijf zoveel van je weet, komt niet alleen door het verzamelen van jouw zoekopdrachten, maar vooral ook door wat je browser allemaal bewaart of deelt. De profielen die er van je worden aangelegd komen voor een groot deel tot stand door het toelaten van cookies op de websites die je bezoekt.
Bescherm je privacy online
Wat kan er in de browser worden uitgeschakeld? Welke plugins kunnen daarbij helpen?
- Kies voor Firefox als browser. Zij volgen jouw zoekgedrag niet. En houden al heel veel pottenkijkers (lees: tracking cookies) tegen.
- De privacy-vriendelijke DuckDuckGo-app is een mobiele browser en een zoekmachine. Lees hieronder meer over DuckDuckGo.
Om je privacy te beschermen in Google (of ook in Bing) en toch de voordelen van deze zoekmachine te gebruiken:
- Log uit bij Google als je een Google account hebt;
- Gebruik geen Chrome als browser (dat is van Google) of Bing (van Microsoft), maar Firefox zie boven); ook Safari (Apple) is best een goede keuze.
- Wis regelmatig al je cookies; in Firefox kan je kiezen welke sites wel cookies mogen plaatsen (zodat je op die websites bijvoorbeeld altijd ingelogd kan blijven); ga doorvoor naar de Instellingen van je browser.
- Wis regelmatig je geschiedenis; ook via instellingen, of via je tabblad geschiedenis.
- Gebruik de plugins uBlock Origin of Privacy Badger om advertenties en ongewenste tracking cookies tegen te houden. Je vindt ze in appstore van je browser (zie link).
- Gebruik een VPN om je locatie te verbergen.
2. Alternatieve zoekmachines
Er zijn alternatieven voor Google en Bing. Dat gaat vooral over het beschermen van je privacy, want alle alternatieven draaien wel op de Google- of de Bing-zoek-index.
Deze alternatieven laten (soms) ook reclame zien, want als je een zoekmachine maakt, en dus geld uitgeeft, moeten er toch inkomsten binnen komen. Maar: de advertenties in bijvoorbeeld DuckDuckGo worden niet via persoonlijke profielen getoond. Ze houden alleen verband met de zoekterm. Jouw gebruikersgegevens worden door deze alternatieve zoekmachines dus niet doorgegeven aan Google of Bing.
DuckDuckGo
Deze zoekmachine draait op de Bing index plus aanvullende data van een paar honderd andere bronnen. Ook crawlt de DuckDuckbot zelf Amerikaanse websites. DuckDuckGo verbergt jouw persoonlijke gegevens zo goed mogelijk en geeft alleen je zoekopdracht door aan Bing. Al zijn er soms wel vragen of dat goed genoeg lukt.

De normale filters die je bij DuckDuckGo kunt gebruiken zijn: regio, taal, periode en veilig zoeken. Bij afbeeldingen en video’s zijn er extra filters. Fijn is ook dat je de toegankelijkheid kunt aanpassen (kleur, lettergrootte).
De DuckDuckGo-app is browser en zoekmachine tegelijk. Heel handig. Met een al even privacy-vriendelijke chatbot: Duck.ai.
Lees verder: kijk ook eens naar deze drie…
Startpage - draait op de Google Index. Startpage verbergt jouw persoonlijke gegevens voor Google en geeft je zoekopdracht versleuteld door. Wat Startpage zelf doet met jouw gegevens is niet duidelijk, sinds ze zijn overgenomen door advertentiebedrijf System1. Het bedrijf zelf zegt dat er geen informatie wordt gedeeld.
Startpage heeft wel een paar extra zoekopties maar bijvoorbeeld aangepaste periode is niet beschikbaar, helaas.
Let op: Startpage heeft geen eigen app. Wat er in de appstores staat is nep. Je kan mobiel Startpage wel gewoon vanuit de browser gebruiken.
Ecosia - draait op de Bing Index. Ecosia verbergt jouw persoonlijke gegevens zo goed mogelijk voor Bing en geeft alleen je zoekopdracht door (maar er zijn vragen of dat verbergen wel goed genoeg lukt, vanwege het gebruik van Bing Ads).
Om zoekresultaten te laten zien, gebruikt Ecosia een combinatie van eigen algoritmes en Bing. Ecosia wil milieuvriendelijk zijn, maar wat betreft de CO2-vervuiling is kritiek op het gebruik van Bing in plaats van Google. De servers van Google zijn milieuvriendelijker dan die van Bing. Ecosia stelt daar meer aanplant van bomen tegenover, maar toch.
Qwant- draait op de Bing Index. Ook Qwant verbergt jouw persoonlijke gegevens zo goed mogelijk voor Bing en geeft alleen je zoekopdracht door (maar er zijn vragen of dat verbergen wel goed genoeg lukt, vanwege het gebruik van Bing Ads).
Qwant is Europees, Frans om precies te zijn, en kan via settings op Nederlands worden ingesteld. Qwant geeft je de keuze of je externe links in een nieuw tabblad wilt openen.
Drie van deze vier zoekmachines hebben een eigen app en daarmee ook een eigen browser. (Startpage dus niet.) Check je appstore. Zo’n app is een goede optie, want op mobiele apparaten is het niet altijd eenvoudig om een eigen zoekmachine te kiezen in de standaard browser.
Nog een paar weetjes:
- Startpage heeft ook een extensie Privacy Protection om in je browser te gebruiken. De plugin werkt in Chrome en Firefox, op Windows en Mac
- De Yahoo zoekmachine draait grotendeels ook op Bing.
Zelf jouw favoriete zoekmachine instellen in je browser?
In Firefox en sommige andere browsers kun je zelf een zoekmachine toevoegen. Zie afbeelding. Wikipedia is overigens geen zoekmachine, maar een encyclopedie met een zoekfunctie (en soms wel een goede plek om te beginnen met oriënteren op je onderwerp).

Nog een voordeel van de alternatieven: je krijgt een rustige resultatenlijst
Tussen de advertenties (rood) en de gewone resultaten (blauw) propt Google steeds meer zogenaamde samenvattingen en vragen met een direct antwoord (die vraag genereren ze zelf uit de informatie op de pagina). Al die drukte maakt het kiezen van een goed resultaat veel tijdrovender. In DuckDuckGo zien we nog een ‘gewone’ lijst zoals hiernaast. Hopen dat dat zo blijft!

Privacy in chatbots
Er zijn ook helemaal nog geen duidelijke regels voor privacy in chatbots opgesteld. Zowel privacy als copyright worden precies zo gebruikt als de bedrijven die ze maken goed uitkomt. Daar moet nog veel aan veranderen!
Vertel dus geen echt persoonlijke dingen aan een chatbot. Behalve in Duck.ai is er geen manier om te kiezen wat er wordt opgeslagen van het gesprek dat je voert met de chatbot. Onthoud ook: een chatbot is een machine van een bedrijf, hoe menselijk er ook gepraat wordt…
Er zijn meestal ook meerdere bedrijven bij betrokken en allemaal slaan ze gegevens van je op. Zowel het bedrijf dat de chatbot maakt (bijvoorbeeld OpenAI of Alphabet van Google), als de plek waar de chatbot aangeboden wordt. Want iedereen wil liefst zoveel mogelijk van je weten om maar de beste te worden.
DIT WEET JE NU
over privacy bij het zoeken
Wil je niet dat alles wat jij doet op het web voor advertentie-doeleinden wordt gebruikt? Bescherm dan je privacy door onder andere:
- Steeds uit te loggen bij Google;
- Je zoekgeschiedenis en alle cookies regelmatig te wissen;
- Extra plugins te gebruiken;
- Ook een VPN om je locatie te verbergen kan geen kwaad;
- In een chatbot geldt altijd: vertel geen echt persoonlijke dingen. Alles wordt op meerdere plekken opgeslagen. De regels zijn vaag.
Laat je helpen door iemand in je omgeving die er meer van weet. Deze tips gelden vooral voor thuis. Op de schoolcomputers heb je vaak weinig keuzemogelijkheden. Je kan wel vragen stellen over de bescherming van je privacy.
