Het doel van informatie op het web

‘Verdiep je in de bron’ is een pittig klusje. Dat kun je het best regelmatig samen met anderen in je groep of klas als aparte opdracht doen, want als je echt informatie moet gaan zoeken, dan heb je meestal haast en dat gaat vaak te koste van letten op de kwaliteit! Bouw aan je kennis van het web. Wat is er allemaal te vinden?

Informatieve doelen 

De informatieve doelen van websites kan je in zeven soorten onderscheiden. Er zijn ook combinaties mogelijk. Belangrijkste punten van aandacht: zit er een commercieel doel in de informatie zelf en hoeveel advertenties toont een site. 

1. Gratis en niet-commercieel delen van informatie - Het delen is de hoofdzaak, niet het geld verdienen aan informatie. 
2. Gratis en commercieel delen van informatie - Delen is leuk, maar het geld verdienen staat voorop. 
3. Wettelijke plicht op gratis informatie-verschaffing - De overheid heeft de plicht ons allemaal goed en begrijpelijk te informeren over wat ze doet. Informatie over wetten en regels, over de Eerste en Tweede Kamer, het waterbeheer, afvalverwerking in je gemeente en nog veel meer. Zonder advertenties. 
4. Informatie geven als vak - Boeken, tijdschriften, websites en videos maken als verdienmodel. Je bent een professional en mensen kopen jouw product. 
5. Het online uithangbord: product- en/of bedrijfsinformatie - Bijna iedereen heeft wel een webpagina die laat zien wie je bent en wat je doet. Of je nu een eenmansbedrijf bent of een multinational, met veel of weinig uitleg. Informatie over eigen goederen en diensten kan heel bruikbaar zijn - het laat ook zien hoeveel verstand mensen van hun vak hebben. Maar let op het verschil met 6.
6. Promotionele informatie - Dit komt veel voor: bedrijven en instellingen die op hun site informatie plaatsen over dingen die iets te maken hebben met hun product of vakgebied, bijvoorbeeld in een soort blog. Dit soort informatie is vaak niet neutraal: het laat bijvoorbeeld alleen de positieve kanten zien van een onderwerp.

   De informatie is vooral bedoeld om goed vindbaar te zijn voor zoekmachines. Als jij als reisbureau extra informatie over het weer, het landschap en over de festivals van een stad of land plaatst, dan komen er misschien meer mensen via Google op je website. En dan boeken die mensen misschien eerder hun reis bij jou via dan bij de concurrent die dat niet doet. 

7. Informatie-husselaars - Dit gaat over websites die hun geld verdienen door informatie her en der vandaan te plukken (kopiëren, stelen of door AI laten schrijven). De informatie wordt voorzien van advertenties en weer op het web geplaatst. Ze verschijnen en verdwijnen geautomatiseerd aan de lopende band. 

   Het is bij dit soort sites zelden duidelijk waar de informatie vandaan komt, en al helemaal niet of het betrouwbaar is. Meestal is er geen over-ons-pagina. Of die pagina geeft eigenlijk geen informatie over het wie en waarom van de website. 

   Onder de informatie-husselaars vallen ook de informatieplatforms zonder redactie zoals infonu.nl, waar iedereen wat kan plaatsen en voor altijd kan laten staan.

Puur informatief

Een flink aantal websites heeft dus een doel als geldmaker, direct of indirect, vaak via advertenties. Ze vallen onder 2, 6 en 7. Ook bij 4. natuurlijk, maar daar ligt het net anders: het gaat om het verkopen van het informatieproduct zelf en veel minder (of niet) om de advertentie-inkomsten. 

We noemen daarom ook graag een paar ‘oases’, waar het puur om de informatie gaat zonder bijbedoelingen (1, 3, en vaak ook 4.) Het zijn vertrouwde bronnen waar je ook rechtstreeks heen kunt gaan voor informatie. Ze hebben vaak een prima eigen zoekmachine om hun eigen pagina’s te doorzoeken.

Het uithangbord (5.) zou je ook puur informatief kunnen noemen: laten weten wie je bent en wat je doet. Maar dat is niet de informatie waar je op school het meest naar zoekt.

De oases

• Wikipedia is uniek. Hulde voor oprichter Jimmy Wales en alle vrijwilligers die samen een gratis encyclopedie van grote kwaliteit hebben opgebouwd. Met meer dan twee miljoen artikelen in honderden talen! En een eigen app. 
• Natuurwijzer van Naturalis, een uitgebreide museumsite over alles wat met leven en de natuur, vroeger en nu, te maken heeft. Je kan ze zelfs vragen onderwerpen toe te voegen en heb jij natuurvragen, dan mag je ze mailen. 
• Ook Schooltv.nl is een prima informatie-start; een uitgebreide redactie zorgt voor kwaliteitsinformatie. Naast de video’s staan ook vaak de teksten, zodat je kunt kijken of jouw vraag wel aan bod komt in een bepaalde video.

Advententies & trackers - de hoeveelheid zegt veel…

1. Zet je adblocker even uit (of gebruik een andere browser dan normaal) en bekijk hoeveel advertenties er op een site staan. Sites met teveel reclame zijn over het algemeen gewoon geen goeie informatiebron. De informatie komt op de tweede plaats. 
2. Trackers. De hoeveelheid gegevens die een website over je wil verzamelen zegt best veel over het doel van de bron. Informatie geven of geld, die twee verdienen strijden soms om de eerste plaats. 

Je kan een gratis anti-tracking plugin in je browser installeren via de webstore, zoals uBlock origin. Die telt de trackers en blokkeert meteen alle advertenties. Het zal je verbazen hoeveel trackers er soms actief zijn op een website. Niet alle trackers zijn echt verkeerd. Maar sites met meer dan pakweg tien hebben beslist meer bedoelingen dan alleen informatie brengen. En jijzelf hebt in ieder geval niks aan al dat volgen van je gedrag. 

49 geblokkeerde trackers op deze nep-site, die inmiddels al niet meer bestaat, dat zegt dus iets over het verdienmodel en de bedoelingen van de bron. Want op de meeste niet-commerciële sites staan geen tot weinig trackers. Zie Wikipedia hieronder, met heel weinig geblokkeerde trackers. 

DIT WEET JE NU  

even over informatieve doelen

• Een groot aantal websites heeft een commercieel doel. Via advertenties, via promotie of gewoon als uithangbord van activiteiten. 
• Maar er zijn ook plekken waar het juist alleen om de informatie gaat, zoals Wikipedia, Schooltv of Thuisarts. Dat zijn bronnen waar je heel goed zonder te googelen kunt starten om informatie te vinden. Vertrouwde bronnen.
• Zet je adblocker even uit als dat kan, om te controleren of een site veel of weinig cookies en trackers plaatst. Ook dit is vaak een maat voor bruikbaarheid van de informatie.

Hoort bij Zoekroutine Stap 7