Nieuwsgierig zijn en vragen stellen zijn belangrijk bij elk onderzoek, zeker ook vooraf. Heb je jezelf al genoeg vragen gesteld voor je gaat zoeken? Neem geen genoegen met een snelle eerste vraag, maar diep het onderwerp uit en bedenk wat je echt wilt weten.
Kies een onderwerp dat je echt boeit
In een werkstuk over de walvis of het konijn lijkt alles al gauw goed: stukje over de diersoort, stukje over het leefgebied en het voedsel, de voortplanting en de jonge dieren.
Maar maak het jezelf eens iets moeilijker, en maak het daarmee nog wat leuker. Bedenk een spannende of verrassende vraag die je aanspreekt. Iets waar je zelf wel eens mee bezig bent en waar je meer van wilt weten. Dan kom je vanzelf op nieuwe plekken (misschien ook in het echt) en ben je echt bezig met het ontdekken van een onderwerp.
š”Hoe bouwen dieren hun huizen? Hoe bouwen ze hun nest, hun burcht, hun hol of hun gangen? Hoe maken ze zoiets stevig zonder gereedschap, zonder winkel en vaak zelfs zonder handen... Houd je niet van beesten? Zoek dan iets in je eigen omgeving. Kijk om je heen: de school, je huis, de tuin, de stoep? Neem iets waarover je je verbaastā¦
š”Waarom heeft een gebouw of ruimte deze vorm? Je bent aan al die gebouwen in je omgeving gewend, maar kan het ook anders? Heel anders? Wat kost een huis bouwen eigenlijk? En waar haal je alles vandaan? Wat voor mensen werken er allemaal aan een gebouw?
š”Van wie is iets? Een pen, een tafel of een gebouw, dat is vaak best duidelijk. Maar een heel land? Kan dat van iemand zijn? En water of de lucht? Kan dat bezit zijn? Is het landschap ook niet van alle wilde dieren die er wonen? Of van zichzelfā¦
Van de ene vraag komt een andere. Wees nieuwsgierig. Hoe denken mensen ergens over? Staat alle informatie voor altijd vast? Wat vinden de jager, de kinderboerderij-bezoeker, de uil en de dierenwinkel van konijnen? Allemaal verschillende meningen die je naast elkaar en tegenover elkaar kunt zetten. En wat vind jij? Raak zo gemotiveerd over een onderwerp: jouw onderwerp!
Kijk ook eens rond op start.slimzoeken.nu. Begin bij de hoofdrubrieken en klik door. Zo kom je bijvoorbeeld bij een rubriek als Ik en de ander, Democratie of Duurzaamheid. Alle genoemde websites zijn betrouwbare bronnen. Via het menu rechtsboven kun je zoeken naar een onderwerp of een rubriek.
Een mindmap of woordwolk maken is ook een goeie manier om je gedachten over een onderwerp aan te scherpen. Lees meer hierover bij Voorkennis gebruiken
Ook een gesprek met een chatbot kan je helpen om op ideeƫn te komen. Zie De juiste zoekwoorden
Van onderwerp naar vraag
Na de voorbereiding, het kiezen van een onderwerp en een woordwolk of mindmap ga je aan de slag om een stelling of onderzoeksvraag te formuleren.
1. Een stelling
Je kiest een uitgangspunt. Iets waar je voor of tegen kunt zijn: de stelling. Er zitten verschillende kanten aan het onderwerp vast. Een stelling is niet jouw eigen mening, maar een mogelijk antwoord op een probleem of een bewering. Je gaat samen op onderzoek. De uitkomst kan alle kanten op. Twee voorbeelden:
Een stelling over verkiezingen en politiek. Pas als je 18 jaar bent mag je stemmen. Je wilt nu al aan de slag. Hoe kun je nu al meedoen? Voorbeeldstelling: āEr moet een kinderparlement komen dat echte beslissingen kan nemen.ā
Ga hiervoor op zoek naar serieuze begrijpelijke bronnen over politiek. Zijn er al eens kinderparlementen geweest? Hoe ging dat? Welke vorm moet zoān parlement hebben? Moet je vergaderen? Hoe vaak? Wat komt er nog meer bij kijken?
Een stelling over afval. Informeer je over de voors en tegens van afvalscheiding en afvalverwerking, over de mogelijkheden en onmogelijkheden. Voorbeeldstelling: āAlle wegwerp-verpakkingen moeten worden afgeschaft.ā
Op kidsweek.nl schreven de redacteuren een tijd regelmatig een artikel rond een stelling: kidsweek.nl/search?q=stelling Het ging vaak over praktische dingen, zoals āGeen huiswerk meer op de basisschool.ā Na een inleiding kwam de stelling. Je kon er ook zelf over meepraten. Het zijn leuke voorbeelden.
2. Een onderzoeksvraag
Je wilt iets onderzoeken in de praktijk. Met echte materialen. Bekijk dit eens als voorbeeld-onderzoek: āKun je water buigen?ā Deze onderzoeksvraag is afkomstig van ahaindeklas.nu
Op Ahaindeklas.nu staat nog meer van dit soort prachtige vragen om een onderzoek te starten, zoals āKun je geluid zien?ā of āHoe ziet de auto van de toekomst eruit?ā
Je kunt zulke dingen uit je hoofd doen door bijvoorbeeld een auto met een paar vleugels tekenen. Maar zoek eens uit wat er echt mogelijk is de komende twintig jaar.
En stel dat je die auto helemaal in je eigen land zou willen maken? Kan dat? Je hebt nu wel even wat werk te doen. Een zoekmachine of een chatbot kunnen je hierbij helpen. Zie hieronder.
Je gaat experimenteren. Je ervaart met simpele middelen wat ze āgeladen deeltjesā noemen. Je leert over iets bijzonders als ānegatief geladen deeltjesā. En je zoekt dus niet op de vraag zelf, maar op alles wat daar mee te maken heeft. Dat is nou echt onderzoek. Van het een komt het ander. Hierna wil je misschien nog meer weten over de bijzondere eigenschappen van stoffen zoals water. Wat zijn eigenschappen eigenlijk?
Vragen zonder antwoord
Er zijn natuurlijk ook vragen waar geen direct antwoord op bestaat. De vragen zijn misschien wel te vinden op internet, maar het antwoord laat lang op zich wachten of valt niet te geven. Wat was er voor de oerknal? Waarom slapen we? Wat is geluk? Waarom smaakt chocolade lekker (of juist niet)?
Dit soort vragen kan je wel helpen om je gedachten over iets te ordenen. Je kunt erover filosoferen, in je eentje of samen met anderen. Je probeert er dan achter te komen wat jij belangrijk vindt. Hoe je tegen de wereld aankijkt zoals je denkt dat die is. En je ideeƫn over hoe alles in elkaar steekt kan en mag steeds veranderen door wat je bespreekt, ziet en leest.
Twee manieren van zoeken
Er zijn twee soorten manieren voor het opbouwen van kennis bij het zoeken.
De bouwsteen-manier. Je splitst je zoekvraag in losse onderdelen (bouwstenen) en zoekt per onderdeel. Daarna combineer je de resultaten van de bouwstenen om tot een compleet antwoord te komen.
